යම් සිදුවීමකදී අප දක්වන ප්රතිචාරය තීරණය වන්නේ එම සිදුවීමේ "සාධාරණත්වය" මතද, නැතිනම් අපේ මනසෙහි ඇති පූර්ව නිගමන (dominant moral framework) මතද? මෙම උදාහරණ දෙක ඒ ගැන සිතන්නට අපට බල කරයි.
📍 පළමු අවස්ථාව (Scenario A)
පුද්ගලයා: සම්ප්රදායික ඇඳුමකින් සැරසුණු, රැවුල වවාගත් මුස්ලිම් ජාතිකයෙක්.
සිදුවීම: ඔහු ප්රසිද්ධියේ අත් අල්ලාගෙන යන සමලිංගික (Lesbian) යුවළක් වෙත ගොස් මෙසේ අසයි: "මම රළු(rude) වෙන්න හිතාගෙන අහනවා නෙවෙයි, නමුත් ඔබ දෙදෙනා ඇයි මේ විදිහට ආදර සබඳතාවයකින් ඉන්නේ?"
ප්රතිචාරය: එම කාන්තාවන් ඔහුට බැණ වදිමින්, "පලයන් යන්න, මේක තමුසෙට අදාළ වැඩක් නෙවෙයි" යැයි පවසයි.
ලෝකයේ දැක්ම: මෙවැනි වීඩියෝවක් අන්තර්ජාලයට එක් කළහොත්, බටහිර ගැති බහුතරයක් පවසන්නේ "එම මුස්ලිම් මිනිසා වැරදියි, ඔහුට අනුන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිත ප්රශ්න කිරීමට අයිතියක් නැහැ" කියායි. කාන්තාවන්ගේ රළු ප්රතිචාරය සාධාරණීකරණය කෙරේ.
📍 දෙවන අවස්ථාව (Scenario B)
පුද්ගලයා: හිජාබයක් පැළඳ සිටින මුස්ලිම් කාන්තාවක්.
සිදුවීම: සුදු ජාතික පිරිමියෙක් ඇය වෙත පැමිණ මෙසේ අසයි: "මම රළු වෙන්න හිතාගෙන අහනවා නෙවෙයි, මට දැනගන්න පුළුවන්ද ඔබ ඇයි මේ හිජාබය පලඳින්නේ කියලා?"
ප්රතිචාරය: ඇයත් පෙර අවස්ථාවේ පරිදිම, "මේක ඔයාට අදාළ වැඩක් නෙවෙයි, මෙතනින් යන්න" යැයි පවසයි.
ලෝකයේ දැක්ම: මෙවැනි වීඩියෝවක් දුටු විට බටහිර සමාජය පවසන්නේ "අර මිනිසා ඇසුවේ සරල ප්රශ්නයක් පමණයි, මේ කාන්තාව මොනතරම් අශිෂ්ටද? ඇයි ඇය මෙතරම් කෝප වෙන්නේ?" කියායි
මෙහි ඇති ගැඹුරු අර්ථය කුමක්ද?
මෙම අවස්ථා දෙකේදීම සිදුවූයේ එකම දෙයකි. යමෙක් පෞද්ගලික දෙයක් ගැන ප්රශ්න කළ අතර, අනෙක් පාර්ශවය එය "තමන්ට අදාළ නැති දෙයක්" ලෙස ප්රතික්ෂේප කළේය.
නමුත් සමාජය එම අවස්ථා දෙක දෙස බලන ආකාරය හාත්පසින්ම වෙනස්ය. මෙයට හේතුව ලෙස දකින්නේ:
සදාචාරාත්මක රාමුව (Dominant Moral Framework): බටහිර සමාජය තුළ පවතින ප්රමුඛ මතවාදය සැමවිටම උපකල්පනය කරනු ලබයි. එම රාමුව තුළ සමලිංගික අයිතිවාසිකම් "ඉහළින්" පිළිගන්නා අතර, මුස්ලිම් අනන්යතාවය හෝ ආගමික සිරිත් විරිත් දෙස බලන්නේ සැකයෙනි.
මුස්ලිම්වරුන්ව පහත් කොට සැලකීම (Lower Hand): එකම ක්රියාව මුස්ලිම් අයෙකු කළ විට එය "ආක්රමණශීලී" ලෙසත්, මුස්ලිම් නොවන අයෙකු කළ විට එය "සාමාන්ය" ලෙසත් පෙනෙන්නට ගන්නේ මේ නිසාය.
එකම වචන, එකම ප්රතික්ෂේප කිරීම... නමුත් එක අවස්ථාවකදී එය "පුද්ගලිකත්වය ආරක්ෂා කිරීමක්" ලෙසත්, අනෙක් අවස්ථාවේදී එය "රළු හැසිරීමක්" ලෙසත් හංවඩු ගැසේ.
මෙයට හේතුව එම සමාජය තුළ ක්රියාත්මක වන "ප්රමුඛ සදාචාරාත්මක රාමුව" (Dominant Moral Framework) යි. මෙම රාමුව තුළ බොහෝ විට මුස්ලිම් ප්රජාව දෙස බලන්නේ විවේචනාත්මක හෝ පහත් ඇසකිනි. යම් පිරිසකට හිමිවන "තමන්ගේ අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමේ" නිදහස, තවත් පිරිසකට ලැබෙන විට එය වරදක් ලෙස පෙනෙන්නට ගන්නේ මේ ද්විත්ව ප්රමිතිය නිසාය.
අප යම් සිදුවීමක් දෙස බලන විට, පුද්ගලයා කවුද යන්න මත පදනම් නොවී, යුක්තියේ පොදු මූලධර්ම මත පදනම්ව තීරණ ගැනීමට කාලය එළඹ ඇත.
No comments:
Post a Comment